აუტიზმი, ანუ აუტისტური სპექტრის აშლილობა (ასა) არის ნეიროგანვითარების დარღვევა, რომელიც გავლენას ახდენს მილიონობით ადამიანზე მთელ მსოფლიოში. მას ახასიათებს დაქვეითებული სოციალური ინტერაქცია, კომუნიკაციის სირთულეები და განმეორებადი ქცევები, აუტიზმს აქვს ღრმა გავლენა როგორც ინდივიდზე, ასევე მის ოჯახზე. მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს აუტიზმის ცნობილი წამალი, რეგენერაციულ მედიცინაში ბოლოდროინდელმა მიღწევებმა აჩვენა პერსპექტიული შედეგები აუტიზმის მკურნალობის სფეროში.
არსებობს აუტიზმის მკურნალობის მეთოდები, როგორიცაა ქცევითი თერაპია და მედიკამენტები, თუმცა მათ აქვთ გარკვეული შეზღუდვები. ეს მკურნალობა ძირითადად ფოკუსირებულია სიმპტომების მართვაზე, ვიდრე დამიზნულია გამომწვევი მიზეზების აღმოფხვრაზე. გარდა ამისა, აუტიზმის მქონე ყველა ადამიანი არ პასუხობს ამ მკურნალობას, რაც ხაზს უსვამს ინოვაციური თერაპიის საჭიროებას, რომელსაც შეუძლია უზრუნველყოს უფრო ეფექტური და პერსონალიზებული გადაწყვეტილებები.
აუტიზმის მკურნალობის ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევა არის სიმპტომების მრავალფეროვნება და სიმძიმის სპექტრი ინდივიდებს შორის. ღეროვანი უჯრედების თერაპია უზრუნველყოფს აუტიზმის მკურნალობის პერსონალიზებულ მიდგომას, რადგან ის შეიძლება მორგებული იყოს აშლილობაში ჩართულ კონკრეტულ სფეროებზე.
აუტიზმის მიღმა არსებული მექანიზმების შესწავლით, მკვლევარებმა გამოავლინეს პოტენციური თერაპიული მიზნები, მათ შორის ნეიროანთება, ოქსიდაციური სტრესი და სინაფსური დისფუნქცია. ითვლება, რომ ნეიროანთება, თავის ტვინის ანთება, გადამწყვეტ როლს თამაშობს აუტიზმის განვითარებასა და პროგრესირებაში.
ცნობილია, რომ ღეროვან უჯრედებს აქვთ ანთების საწინააღმდეგო თვისებები, რაც ხელს უწყობს ნეიროანთების შემცირებას და ტვინზე მავნე ზემოქმედებას. სხვადასხვა ანთების საწინააღმდეგო მოლეკულების განთავისუფლებით, ღეროვან უჯრედებს შეუძლიათ იმუნური პასუხის მოდულირება და გამოკეთებისთვის ხელსაყრელი გარემოს შექმნა.
ოქსიდაციური სტრესი, დისბალანსი ჟანგბადის რეაქტიული სახეობების წარმოებასა და ორგანიზმის ანტიოქსიდანტურ დაცვას შორის, აუტიზმის კიდევ ერთი საკვანძო ფაქტორია. კვლევებმა აჩვენა, რომ ღეროვან უჯრედებს გააჩნიათ ძლიერი ანტიოქსიდანტური შესაძლებლობები და შეუძლიათ დაუპირისპირდნენ ოქსიდაციურ სტრესს თავისუფალი რადიკალების მოშორებით და ტვინში რედოქს ბალანსის აღდგენით. უჯრედული ჰომეოსტაზის აღდგენის ეს უნარი ხელს უწყობს აუტისტების მდგომარეობის საერთო გაუმჯობესებას.
გარდა ამისა, ღეროვანმა უჯრედებმა აჩვენეს სინაფსური პლასტიურობის აწევის პოტენციალი, სინაფსების გაძლიერების ან შესუსტების უნარი დროთა განმავლობაში. სინაფსური დისფუნქცია აუტიზმის დამახასიათებელი ნიშანია და პასუხისმგებელია ამ აშლილობის მქონე პირებში დაქვეითებულ კომუნიკაციასა და სოციალურ ურთიერთქმედებებზე. მათი პარაკრინული ეფექტებითა და უჯრედების ურთიერთქმედებით, ღეროვანი უჯრედები ხელს უწყობენ ნეირონების ზრდასა და მომწიფებას, რაც იწვევს ნორმალური სინაფსური ფუნქციის აღდგენას.
მიუხედავად იმისა, რომ ღეროვანი უჯრედების თერაპიული პოტენციალი აუტიზმის მკურნალობაში ჯერ კიდევ არ არის ბოლომდე შესწავლილი, არაერთმა კლინიკურმა კვლევამ გამოავლინა დადებითი შედეგები: გაუმჯობესება სოციალურ ურთიერთობაში, ენობრივ უნარებსა და კოგნიტურ შესაძლებლობებში, ასვე არავერბალური აუტისტი ბავშვების მდგომარეობის მნიშვნელოვან გაუმჯობესებაში.
კვლევა ვარაუდობს, რომ ღეროვან უჯრედებს შეუძლიათ შეამცირონ ნეიროანთება, დაუპირისპირდნენ ოქსიდაციურ სტრესს და ხელი შეუწყონ სინაფსურ პლასტიურობას, რაც იწვევს სოციალური ურთიერთქმედების, კომუნიკაციის უნარებისა და საერთო შემეცნებითი შესაძლებლობების გაუმჯობესებას.
